Dit is de tweede blogpost in de reeks over de chakra’s.  De eerste blogpost ging over “veiligheid en plezier“, de eerste twee chakra’s: de muladhara en de svadhisthana chakra.

De derde chakra is de navelchakra of zonnevlecht chakra (manipura chakra), die zich bevindt net onder de navel.

Deze chakra gaat over de persoonlijkheidsontwikkeling: wie ben ik, wie wil ik worden.  De levensfase van 14 tot 21 jaar hangt daar sterk mee samen.  Dit is waar iedere puber mee worstelt: wie ben ik en hoe verhoud ik mij ten opzichte van de groep?  In de eerste jaren is het vooral een ontdekken van de eigen persoonlijkheid en nog meer het aftoetsen aan de groep en voorbeelden (idolen): wie ben ik en wie wil ik zijn?  Vandaar dat zoveel pubers worstelen met hun zelfbeeld.
In de latere jaren van de puberteit gaat het meer over ‘wat wil ik worden?’: studiekeuze en beroepskeuze.

In deze jaren wordt zo stilaan een persoonlijkheid ontwikkeld, een ik-ben-heid: eigen meningen, eigen waarden (soms een grote eigenwaarde), eigen karaktertrekken die zich uiten in bepaalde gedragingen en zo uitgroeien tot gedragspatronen.   Hoe gedraagt het ik zich in bepaalde situaties.

De ‘wie ben ik’ chakra heeft ook een keerzijde: ‘wie ben ik maar?’.   Gekoppeld aan de angsten en onveiligheden uit de eerste chakra kunnen er in de persoonlijkheid een aantal gevoeligheden ontstaan die het stresssysteem activeren.
Wanneer een kind niet naar school wil, zal het dikwijls klagen over buikpijn.  Als je vraagt te tonen waar het pijn doet, zal het dikwijls zo’n 2 cm onder de navel wijzen: de navel chakra.  Doorgaans is er geen fysieke oorzaak, maar is er een zekere angst of onzekerheid.  Misschien is er iets gebeurd op school dat deze angst oproept.
Ook als volwassenen ervaren we regelmatig stress die zich uit in de navelchakra, met de zonnevlecht als stress centrum.   Angsten (word ik aanvaard?), onzekerheden (doe ik het wel goed?), stress (kan ik het wel aan?) uiten zich dikwijls in spijsverteringsproblemen en in spanningen in de buik.

Het element dat met de navel chakra samengaat is het vuur element, verbonden met het zien.   De endocriene klieren die ermee verbonden zijn, zijn de pancreas en de bijnieren.   Denk aan het spijsverteringsvuur, denk aan de werking van de lever en de geel kleuren van de ogen bij lever problemen.

In de buik zit ook ons tweede brein: het buikgevoel.   Dit is het instinctief aanvoelen van dingen, doorgaans gekoppeld aan mogelijk gevaar.  Dit buikgevoel uit zich door de sensorische functie van de nervus vagus (de 10^e hersenzenuw) die deze input naar de hersenen stuurt om daar naartoe te handelen.  Daarom is het goed je buikgevoel te volgen.

Na of tijdens het ontwikkelen van de eigenheid in deze derde levensfase, komt ook de vierde chakra in actie: de hartchakra (anahata chakra).  We zoeken verbondenheid door relaties aan te gaan.  Gekoppeld aan de tweede chakra ontdekken we de seksualiteit en zoeken we hartsverbondenheid met een andere persoon.   In deze vierde periode bouwen we een relatie uit en dikwijls stichten we een gezin.

In het uitbouwen en onderhouden van een relatie is een balans tussen eigenheid (navel chakra) en verbondenheid (hart chakra) essentieel.  Het is van belang dat elk van de partners zijn eigenheid kan behouden en tegelijk zich ook verbonden kan voelen.  In de romance periode van verliefdheid val je (onbewust) op de complementariteit van de andere, na de verliefdheid wordt de echte liefde opgebouwd en gaan diezelde eigenheden je misschien ergeren.  Een duurzame relatie is het dagelijks cultiveren van een verbondenheid en van een vriendelijk omgaan met elkaars verschillend zijn.

Zoals in de vorige blogpost aangegeven, krijg je de kans na de midlife alle chakra’s nog eens te doorlopen maar deze keer op een meer spiritueel niveau, waarbij elke chakra overstegen wordt door het inzicht in een levensles.

De heiligbeen chakra wordt overstegen door het inzicht dat je met alleen maar plezier te zoeken ook niet gelukkig wordt.  Dan komt de vraag: wie ben ik en waarom leef ik, wat is mijn doel in het leven?  Je bent op spiritueel niveau in de navel chakra aangekomen.  Vandaar dat de mid-life crisis ook doorgaans een persoonlijkheidscrisis is.  Je herontdekt en onderzoekt je eigen persoonlijkheid, je waarden, je drijfveren, je spontaan gedrag.  Zo komen velen tot yoga, meditatie of mindfulness omdat dit methoden en filosofieën zijn die je kunnen helpen op je levenspad.

De levensles om de navelchakra van ik-ben-heid te kunnen overstijgen is het doorvoelde inzicht waarom je beter het ego loslaat, namelijk inzicht in de oorzaak van het lijden.
Lijden is eigenlijk een ‘slechte’ vertaling van het woord “dukha”, dat misschien beter vertaald kan worden door ontevredenheid.
Alhoewel we alles hebben om gelukkig te zijn, voelen veel mensen zich niet gelukkig: er is een gevoel van ontevredenheid, dat er iets dieper mankeert.

De Boeddha geeft ons de oorzaak van dukha aan: de gehechtheid en afkeer die samengaat met de ik-ben-heid.
Dit uit zich al in heel kleine dingen: denk aan het lekker chocolaatje.   Hm, lekker.  En wanneer het op is, denk je: “ik wil nog”.  En daar begint het lijden.
Kijk naar je eigen leven: je verlangt naar wat je nog niet hebt en wat plezierig lijkt (ik wil dit hebben), wat je hebt wil je niet verliezen en verlang je meer van (van mij en ook van mij) en alles wat niet aangenaam is duw je weg (ik wil dit niet).   En wat gebeurt: wat plezierig is gaat voorbij en alles wat je wegduwt komt toch terug.
Mag je dan niet meer genieten?   Jawel, geniet met volle teugen maar aanvaard dat elk genot eindig is.   Moet je dan al het ongename maar ondergaan?  Nee, voor wat je kan veranderen, zoek de kracht om het te proberen te veranderen, maar voor wat je niet kan veranderen zal je moed nodig hebben om het te aanvaarden.  En de wijsheid om het onderscheid te kunnen maken (dat komt met de ajna chakra).

En het gaat verder dan je bezit: mijn dingen, mijn lichaam.  Besef dat je lichaam niet je bezit is dat je kan ge/misbruiken naar eigen goeddunken, maar het voertuig dat je gegeven is om dit leven mee door te maken.  Verzorg dit lichaam, onder meer door gezonde voeding en een gezonde levenswijze.

Velen voelen zich ook ongelukkig door sterke gedachten en emoties, dikwijls gekoppeld aan alles wat je overkomt in het leven.  Je bent heel verdrietig om wat er gebeurd is, je bent heel kwaad over het onrecht dat je aangedaan is, je bent angstig voor wat er fout kan lopen.  Je wordt meegesleurd door deze sterke emoties.  Je piekert en heel sterke gedachten en overtuigingen bepalen je.
Maar je bent deze gedachten niet, je bent deze emoties niet.  Deze gedachten komen binnen in je geest.  Ze zijn niet altijd waar.  En je hoeft ze ook niet te volgen of ze je eigen te maken.   Je voelt emoties, soms heel sterk en overweldigend.  Maar je bent deze emoties niet.  Er is op dit moment verdriet, kwaadheid of angst in jou.   Maar je bent deze niet.

Het proces van loslaten van de ik-ben-heid, gaat samen met het openen van de hartchakra op spiritueel gebied.  Het cultiveren van de Brahmavihara’s (ook wel de hartskwaliteiten genoemd) kan hierbij helpen.  De hartskwaliteiten zijn: liefdevolle vriendeliljkheid (metta), mededogen (karuna), gedeelde vreugde (mudita) en gelijkmoedigheid (upekha).

Liefdevolle vriendelijkheid (metta) is het vermogen cultiveren om vriendelijk te zijn naar iedereen: jezelf, je naasten, de onbekenden en ook de persoon waarmee je in conflict bent.  Vriendelijk zijn voor jezelf is een vereiste als je ook voor anderen wil kunnen zorgen.  Vriendelijk zijn naar wie je mee in conflict bent: probeer ook zijn lijden en onvermogen te zien.  Dit kan je gekwetst zijn milderen.

Mededogen (karuna) is zorgen voor het lijden, zowel van de ander als van jezelf.  Als een kind valt en zijn knie bezeert zal je als moeder dat kind bezorgd omarmen en troosten.   Waarom zou je dan op dezelfde manier niet voor jezelf zorgen (zelfmededogen)?  Zelfzorg is de voorwaarde om voor anderen te kunnen zorgen.

Gedeelde vreugde (mudita) lijkt gemakkelijk: samen plezier maken, je geluk delen.  Maar het houdt ook in blij te zijn voor de andere die geluk ontvangt, terwijl jij dat niet ontvangen hebt.

Gelijkmoedigheid (upekha) is het vermogen je niet te laten meesleuren door intense emoties.  Het wordt dikwijls verkeerd begrepen als onverschilligheid of ongevoeligheid.  Integendeel: het is de emotie volledig doorvoelen maar je er niet mee vereenzelvigen.  Je kan niet loslaten wat je niet eerst hebt toegelaten.   Je cultiveert gelijkmoedigheid door het ego los te laten (je bent niet je emotie, je voelt de emotie, die ook niet eeuwig zal duren tenzij je die cultiveert) en de drie andere hartkwaliteiten te cultiveren.

Hoe meer mensen de hartskwaliteiten in zichzelf cultiveren en vriendelijk zijn naar anderen, ook zij die we niet kennen of het moeilijk mee hebben, hoe beter de wereld zal worden.

In de hartchakra huist ook ons derde brein: het intuïtief weten.  In de moederliefde is deze intuïtie spontaan ontwikkeld: als moeder wéét je of je kind echt ziek is of niet, als moeder voel je hoe het met je kind is, soms vanop afstand.  Als moeder weet je vanuit je hart wat het beste is.  Laat je intuïtie toe zich te ontwikkelen.   Je intuïtie zal je nooit bedriegen.  Jij zal je intuïtie dikwijls bedriegen door ze te overrulen omdat je denkt beter te weten (het ego vanuit het hersenbrein van ik-ervaringen).

Hieronder enkele yoga en meditatie oefeningen die kunnen helpen om de navelchakra en de hartchakra te openen.

Voor de navel chakra (manipura chakra):

Kriyâ voor de ogen – oogyoga

• Kom in een komfortable zithouding, rug recht maar ontspannen.
• Sluit de ogen en kijk in de verte naar een denkbeeldige horizon.
  Beweeg de ogen langzaam naar links en naar rechts.
• Kijk naar een punt vlak voor de neus en dan weer terug naar de horizon.
  Herhaal deze beweging heel rustig enkele keren.
• Draai de ogen langzaam en gelijkmatig links- en rechtsom.
  Deze oefening kan zowel met open als met gesloten ogen gedaan worden.
• Wrijf de handen warm en leg ze als kommetjes over de ogen.
  De vingers rusten op het voorhoofd.
  Laat de ogen in het donker tot rust komen en energie vanuit de handen opnemen.
• De ogen zijn ons zwaarst belast zintuig
• Vermoeidheid van de ogen in ons druk leven (computerschermen, TV, smartphone, tablet: teveel en te lang dichtbij kijken en op electronische apparaten)
• Bij het tot rust brengen van de ogen, komt ook het denken tot rust (ogen en denken beïnvloeden elkaar heel sterk)
• De ogen zijn de gevoelsorganen van de derde chakra (zonnevlecht – manipura)
  • Impulsen van de buitenwereld – voelen – denken – keuze van actie
  • Conditionering van ons denken bij het zien: we zien wat we willen zien
  • Controleorgaan: zien of alles loopt zoals we het willen
  • Zintuigen naar binnen brengen: willen zien wie we echt zijn, wat onze mogelijkheden en talenten zijn, wat ons levensdoel is (svadharma)

Uddîyâna Bandha

Uddîyâna betekent wegvliegen en is een afsluiten van de buikholte. In deze Bandha leiden we de prana vanaf het onderste gedeelte van de buikholte naar het hoofd. Het middenrif wordt nog naar de borstkas toe getrokken waardoor de organen naar achter, naar de ruggengraat toe en naar boven toe getrokken worden.

• Kom in Tadâsana.
• Buig lichtjes naar voor en plaats de handen op de dijen boven de knieën, voeten 30cm uit elkaar, kin naar het borstbeen toe.
• Plooi de ellebogen lichtjes in.
• Volledig uitademen zodat de longen leeg zijn en adem vasthouden.
• Trek het middenrif naar omhoog en trek de organen naar de ruggengraat toe en naar boven toe zodat we een diepe uitholling krijgen.
• Plaats de handen iets hoger op de dijen om het samentrekken nog wat te verscherpen.
• Tracht nu de rug haast recht te brengen.
• Blijf zo lang als het mogelijk is de adem vast te houden, het moet aangenaam blijven!
• Bandha lossen – eerst de buikholte terug naar zijn normale positie laten komen, dan pas kin en hoofd lossen zoniet geeft dit een heel onaangenaam gevoel.
• Langzaam inademen. 3 rustige ademhalingen.
• 6x

Opmerkingen

• Nooit meer dan 6 tot 8x herhalen
• Voer Uddîyâna slecht 1x per dag uit.
• Oefen met een lege maag en ledig eerst darmen en blaas

Uitwerking – navoelen

• Middenrif en buikorganen worden versoepeld.
• Het naar boven heffen van het middenrif veroorzaakt een zachte massage op de spieren van het hart en tonifieert het hart.
• Activeert het verteringsvuur.
• Bij constipatie: doe deze oefening elke dag bij het opstaan gedurende 2 tot 3 weken

Visualisatie: loslaten van negatieve emoties

• Kom in shivasana
• Laat nu de ademhaling gebeuren op haar eigen wijze. En observeer.  Wees steeds de toeschouwer van de ademhaling maar niets meer dan dat.  Alsof je naar een gebeuren kijkt, maar niet tussenkomt.
• Denk nu aan een negatieve emotie die is blijven hangen. Het kan iets zijn dat je vandaag meegemaakt hebt, of van enkele dagen geleden.   Zoek het niet te groot.   Een voorval dat je geraakt heeft en waar de negatieve emotie is blijven hangen.
  Probeer je de situatie te herinneren en het gevoel van dat moment opnieuw op te halen.
  Beleef opnieuw de emotie die daarna is blijven hangen.   Voel opnieuw de pijn of de angst.
• Bij elke IN ademing, stel je die emotie voor, beleef die opnieuw.
• Bij elke UIT ademing, laat die los. Stel je daarvoor voor dat die emotie zand is die door je vingers vloeit, of water dat wegstroomt, of wind die het meeneemt, lucht die vervliegt, of een vuur dat verteert.   Neem het beeld uit de 5 elementen dat je het meest aanspreekt.
• Blijf dit herhalen.  Bij IN, beleef de emotie.   Bij UIT, laat die wegvloeien.
• Langzaam merk je het wegvloeien beter gaat en dat het steeds moeilijker wordt deze emotie opnieuw op te roepen. Je bent er van losgekomen.   Je hebt losgelaten.
• Geniet van de rust. Voel je blij dat je hebt kunnen loslaten.
  Als het niet gelukt is, oordeel dan niet.  Heb vertrouwen dat het met te blijven proberen, later wel zal lukken.   Misschien wil je teveel dat het werkt.   Niet willen kunnen, laten komen wat komt.

Voor de hart chakra (anahata chakra):

Pranamudra

• Kom staan
• breng de handpalmen voor de buik
• IN Zonder de romp aan te raken, breng je je handen voor je langs naar omhoog, tot boven het hoofd.
• UIT zijwaarts met een grote boog terug omlaang
• Aantal maal herhalen
• Bij de inademing kan je je voorstellen dat je aardenergie opschept en naar het hart brengt, die je dan met de uitademing laat verspreiden over het hele lichaam.

Kriya voor de schouders en het stimuleren van de hartchakra vanuit handpalm

• Blijf staan
• IN heffen schouders, vuisten ballen en achterhoofd in de schouders drukken
• UIT schouders langzaam laten zinken,
• Tegelijk handpalmen met vingers verspreid parallel met de vloer, naar beneden drukken
• Voel de sterke rekking in de schouders
• 3x herhalen
• Vingers rond polsen draaien en omcirkeling van de polsen, 10x in ene richting, 10x in andere richting
• Ontspannen handen en polsen en voel na
• De handpalm is een stimulatiepunt langs de meridiaan naar het hart
• Het stimuleren van de hartchakra stimuleert ook de thymusklier, die zorgt voor onze weerbaarheid en immuniteit tegen ziekten.

Kriya voor de schouders

• Staand armen zijwaarts spreiden met handpalm naar voor dus duimen omhoog
• UIT armen gestrekt naar voor brengen tot handpalmen tegen elkaar komen. Daarbij schouders niet naar voor laten komen en  de kin intrekken (om vooroverbuiging te vermijden).
• IN handen in bidhouding naar borstbeen toe brengen, ellebogen zijwaarts op schouder hoogte. Schouders naar achter brengen.
• UIT terug armen gestrekt naar voor met handpalmen tegen elkaar
• IN armen terug zijwaarts strekken met duimen omhoog
• Aantal keren cyclus herhalen

Kriya met het hart geven

• Strek de armen voor je uit
• IN bal de vuisten en druk de schouderbladen naar achter, borst uitzetten en trek met volle kracht traag de vuisten naar het borstbeen toe met de ellebogen wijd geopend, alsof je een zwaar meubel naar je toe trekt
• UIT spreiden armen en handen: gevoel van te geven
• Aantal maal herhalen

Energiebal

• Kom in een gemakkelijke zithouding, met de rug mooi recht
• Sla de handen af alsof je er druppels water van afschudt.
• Wrijf met kracht de handen warm.
• Sluit de ogen
• Til de handen iets op en laat ze naar elkaar wijzen.
  Breng ze langzaam naar elkaar toe, maar houd ongeveer 20 cm afstand.
• Concentreer je op de ruimte tussen de handen
• Breng de handen iets dichter bij elkaar en terug van elkaar af in kleine, stuiterende beweginkjes.
• Het lijkt alsof je met een energiebal speelt. De energie die tussen de handen voelbaar wordt, kan als warmte of kracht worden ervaren.  Voel hoe jij die energie ervaart.
• Leg nu de handen op het borstbeen ter hoogte van de hartchakra, waardoor de energie via de handen naar binnen kan stromen.
• Ervaar de ruimte onder de handen en de energie die vanuit het chakra vrijkomt.
• De huid en in het bijzonder de handen en de vingertoppen zijn het gevoelsorgaan van de hartchakra. Het zintuig van de hartchakra is de tastzin.
• Liefde kan helend zijn. Denk aan de handopleggingen waarmee Jezus mensen genas.   Denk ook aan de handen waarmee gemasseerd wordt en waarmee lichaamswerkers werken.   Denk aan reiki, waarbij de eigen lichaamsenergie geactiveerd wordt.
• Hier hebben we de energie in de handen gestimuleerd en overgebracht op de hartchakra.
  Het voelen van de energie tussen de vingers en handen houdt ook verband met het pranische lichaam, rond het fysieke lichaam, het energetisch lichaam dat sommigen ook aura noemen.
• Denk ook aan de zachte aanraking waarmee je iemand kan troosten en waarbij niets gezegd hoeft te worden.

Metta bhavana
(Heartfulness) – “Cultivering van liefdevolle vriendelijkheid”

• kom in gemakkelijke zithouding. Rug recht zodat je stevig maar ontspannen zit.
• Sluit de ogen. Gewaarwording van de zithouding: voeten aan de vloer, zitvlak op de mat, kussen of stoel.
• Leg de handen in een kommetje in de schoot of op elkaar op het borstbeen op het hart
• Adem rustig. Observeer je ademhaling.
• Breng een glimlach op je gezicht. Adem de glimlacht tot in je hart, je glimlachende hart.
  Is je hart dankbaar om de glimlach te ontvangen?  Kan je rust vinden in die plek?
  Adem rustig in en uit vanuit je hart.
• Breng het beeld van jezelf voor ogen.
  Spreek nu in jezelf, vanuit je hart, de volgende woorden:
  • Moge ik veiligheid ervaren
  • Moge ik vrede ervaren
  • Moge ik gezondheid ervaren
  • Moge ik geluk ervaren
• Laat die woorden diep in je hart doordringen
  Merk op of je deze woorden gemakkelijk of moeilijk kan ontvangen. Geef ruimte aan wat er is.  Blijf in het ademend hart.
• Breng het beeld voor ogen van de persoon die je het meest nabij is, die je het meest liefhebt.
  Spreek nu tot die persoon, vanuit je hart, de volgende woorden:
  • Moge jij veiligheid ervaren
  • Moge jij vrede ervaren
  • Moge jij gezondheid ervaren
  • Moge jij geluk ervaren
• Laat die woorden naar buiten stromen vanuit de diepte van je hart.
  Merk op of je deze woorden gemakkelijk of moeilijk kan uitsturen. Geef ruimte aan wat er is.  Blijf in het ademend hart.
• Breng het beeld voor ogen van iemand die je af en toe ziet maar geen specifieke band mee hebt: de man aan het loket, de vrouw die je kruist terwijl je de hond uitlaat, …
  Spreek nu tot die persoon, vanuit je hart, de volgende woorden:
  • Moge jij veiligheid ervaren
  • Moge jij vrede ervaren
  • Moge jij gezondheid ervaren
  • Moge jij geluk ervaren
• Laat die woorden naar buiten stromen vanuit de diepte van je hart.
  Merk op of je deze woorden gemakkelijk of moeilijk kan uitsturen. Geef ruimte aan wat er is.  Blijf in het ademend hart.
• Breng het beeld voor ogen van iemand waar je het moeilijk mee hebt, waar je mee in conflict bent.
  Spreek nu tot die persoon, vanuit je hart, de volgende woorden:
  • Moge jij veiligheid ervaren
  • Moge jij vrede ervaren
  • Moge jij gezondheid ervaren
  • Moge jij geluk ervaren
• Laat die woorden naar buiten stromen vanuit de diepte van je hart.
  Merk op of je deze woorden gemakkelijk of moeilijk kan uitsturen. Geef ruimte aan wat er is.  Blijf in het ademend hart.
• Breng het beeld voor ogen van je hele omgeving, van iedereen die je kent, van iedereen die je niet kent, van de hele wereld.
  Spreek nu tot hen, vanuit je hart, de volgende woorden:
  • Moge jij veiligheid ervaren
  • Moge jij vrede ervaren
  • Moge jij gezondheid ervaren
  • Moge jij geluk ervaren
• Laat die woorden naar buiten stromen vanuit de diepte van je hart.
  Merk op of je deze woorden gemakkelijk of moeilijk kan uitsturen. Geef ruimte aan wat er is.  Blijf in het ademend hart.
• Observeer wat je nu voelt, nu je deze meditatie gedaan hebt. Observeer wat je voelt, wat je lichamelijke gewaarwordingen zijn, wat je gedachten zijn.   Observeer zonder oordeel.  Geef ruimte aan wat is.   Voel je dankbaar voor wat is en wat nog kan komen, ooit.

Namasté