Dit is de tweede blogpost in de reeks over de chakra’s.  De eerste blogpost ging over “veiligheid en plezier“, de eerste twee chakra’s: de muladhara en de svadhisthana chakra.

De derde chakra is de navelchakra of zonnevlecht chakra (manipura chakra), die zich bevindt net onder de navel.

Deze chakra gaat over de persoonlijkheidsontwikkeling: wie ben ik, wie wil ik worden.  De levensfase van 14 tot 21 jaar hangt daar sterk mee samen.  Dit is waar iedere puber mee worstelt: wie ben ik en hoe verhoud ik mij ten opzichte van de groep?  In de eerste jaren is het vooral een ontdekken van de eigen persoonlijkheid en nog meer het aftoetsen aan de groep en voorbeelden (idolen): wie ben ik en wie wil ik zijn?  Vandaar dat zoveel pubers worstelen met hun zelfbeeld.
In de latere jaren van de puberteit gaat het meer over ‘wat wil ik worden?’: studiekeuze en beroepskeuze.

In deze jaren wordt zo stilaan een persoonlijkheid ontwikkeld, een ik-ben-heid: eigen meningen, eigen waarden (soms een grote eigenwaarde), eigen karaktertrekken die zich uiten in bepaalde gedragingen en zo uitgroeien tot gedragspatronen.   Hoe gedraagt het ik zich in bepaalde situaties.

De ‘wie ben ik’ chakra heeft ook een keerzijde: ‘wie ben ik maar?’.   Gekoppeld aan de angsten en onveiligheden uit de eerste chakra kunnen er in de persoonlijkheid een aantal gevoeligheden ontstaan die het stresssysteem activeren.
Wanneer een kind niet naar school wil, zal het dikwijls klagen over buikpijn.  Als je vraagt te tonen waar het pijn doet, zal het dikwijls zo’n 2 cm onder de navel wijzen: de navel chakra.  Doorgaans is er geen fysieke oorzaak, maar is er een zekere angst of onzekerheid.  Misschien is er iets gebeurd op school dat deze angst oproept.
Ook als volwassenen ervaren we regelmatig stress die zich uit in de navelchakra, met de zonnevlecht als stress centrum.   Angsten (word ik aanvaard?), onzekerheden (doe ik het wel goed?), stress (kan ik het wel aan?) uiten zich dikwijls in spijsverteringsproblemen en in spanningen in de buik.

Het element dat met de navel chakra samengaat is het vuur element, verbonden met het zien.   De endocriene klieren die ermee verbonden zijn, zijn de pancreas en de bijnieren.   Denk aan het spijsverteringsvuur, denk aan de werking van de lever en de geel kleuren van de ogen bij lever problemen.

In de buik zit ook ons tweede brein: het buikgevoel.   Dit is het instinctief aanvoelen van dingen, doorgaans gekoppeld aan mogelijk gevaar.  Dit buikgevoel uit zich door de sensorische functie van de nervus vagus (de 10^e hersenzenuw) die deze input naar de hersenen stuurt om daar naartoe te handelen.  Daarom is het goed je buikgevoel te volgen.

Na of tijdens het ontwikkelen van de eigenheid in deze derde levensfase, komt ook de vierde chakra in actie: de hartchakra (anahata chakra).  We zoeken verbondenheid door relaties aan te gaan.  Gekoppeld aan de tweede chakra ontdekken we de seksualiteit en zoeken we hartsverbondenheid met een andere persoon.   In deze vierde periode bouwen we een relatie uit en dikwijls stichten we een gezin.

In het uitbouwen en onderhouden van een relatie is een balans tussen eigenheid (navel chakra) en verbondenheid (hart chakra) essentieel.  Het is van belang dat elk van de partners zijn eigenheid kan behouden en tegelijk zich ook verbonden kan voelen.  In de romance periode van verliefdheid val je (onbewust) op de complementariteit van de andere, na de verliefdheid wordt de echte liefde opgebouwd en gaan diezelde eigenheden je misschien ergeren.  Een duurzame relatie is het dagelijks cultiveren van een verbondenheid en van een vriendelijk omgaan met elkaars verschillend zijn.

Zoals in de vorige blogpost aangegeven, krijg je de kans na de midlife alle chakra’s nog eens te doorlopen maar deze keer op een meer spiritueel niveau, waarbij elke chakra overstegen wordt door het inzicht in een levensles.

De heiligbeen chakra wordt overstegen door het inzicht dat je met alleen maar plezier te zoeken ook niet gelukkig wordt.  Dan komt de vraag: wie ben ik en waarom leef ik, wat is mijn doel in het leven?  Je bent op spiritueel niveau in de navel chakra aangekomen.  Vandaar dat de mid-life crisis ook doorgaans een persoonlijkheidscrisis is.  Je herontdekt en onderzoekt je eigen persoonlijkheid, je waarden, je drijfveren, je spontaan gedrag.  Zo komen velen tot yoga, meditatie of mindfulness omdat dit methoden en filosofieën zijn die je kunnen helpen op je levenspad.

De levensles om de navelchakra van ik-ben-heid te kunnen overstijgen is het doorvoelde inzicht waarom je beter het ego loslaat, namelijk inzicht in de oorzaak van het lijden.
Lijden is eigenlijk een ‘slechte’ vertaling van het woord “dukha”, dat misschien beter vertaald kan worden door ontevredenheid.
Alhoewel we alles hebben om gelukkig te zijn, voelen veel mensen zich niet gelukkig: er is een gevoel van ontevredenheid, dat er iets dieper mankeert.

De Boeddha geeft ons de oorzaak van dukha aan: de gehechtheid en afkeer die samengaat met de ik-ben-heid.
Dit uit zich al in heel kleine dingen: denk aan het lekker chocolaatje.   Hm, lekker.  En wanneer het op is, denk je: “ik wil nog”.  En daar begint het lijden.
Kijk naar je eigen leven: je verlangt naar wat je nog niet hebt en wat plezierig lijkt (ik wil dit hebben), wat je hebt wil je niet verliezen en verlang je meer van (van mij en ook van mij) en alles wat niet aangenaam is duw je weg (ik wil dit niet).   En wat gebeurt: wat plezierig is gaat voorbij en alles wat je wegduwt komt toch terug.
Mag je dan niet meer genieten?   Jawel, geniet met volle teugen maar aanvaard dat elk genot eindig is.   Moet je dan al het ongename maar ondergaan?  Nee, voor wat je kan veranderen, zoek de kracht om het te proberen te veranderen, maar voor wat je niet kan veranderen zal je moed nodig hebben om het te aanvaarden.  En de wijsheid om het onderscheid te kunnen maken (dat komt met de ajna chakra).

En het gaat verder dan je bezit: mijn dingen, mijn lichaam.  Besef dat je lichaam niet je bezit is dat je kan ge/misbruiken naar eigen goeddunken, maar het voertuig dat je gegeven is om dit leven mee door te maken.  Verzorg dit lichaam, onder meer door gezonde voeding en een gezonde levenswijze.

Velen voelen zich ook ongelukkig door sterke gedachten en emoties, dikwijls gekoppeld aan alles wat je overkomt in het leven.  Je bent heel verdrietig om wat er gebeurd is, je bent heel kwaad over het onrecht dat je aangedaan is, je bent angstig voor wat er fout kan lopen.  Je wordt meegesleurd door deze sterke emoties.  Je piekert en heel sterke gedachten en overtuigingen bepalen je.
Maar je bent deze gedachten niet, je bent deze emoties niet.  Deze gedachten komen binnen in je geest.  Ze zijn niet altijd waar.  En je hoeft ze ook niet te volgen of ze je eigen te maken.   Je voelt emoties, soms heel sterk en overweldigend.  Maar je bent deze emoties niet.  Er is op dit moment verdriet, kwaadheid of angst in jou.   Maar je bent deze niet.

Het proces van loslaten van de ik-ben-heid, gaat samen met het openen van de hartchakra op spiritueel gebied.  Het cultiveren van de Brahmavihara’s (ook wel de hartskwaliteiten genoemd) kan hierbij helpen.  De hartskwaliteiten zijn: liefdevolle vriendeliljkheid (metta), mededogen (karuna), gedeelde vreugde (mudita) en gelijkmoedigheid (upekha).

Liefdevolle vriendelijkheid (metta) is het vermogen cultiveren om vriendelijk te zijn naar iedereen: jezelf, je naasten, de onbekenden en ook de persoon waarmee je in conflict bent.  Vriendelijk zijn voor jezelf is een vereiste als je ook voor anderen wil kunnen zorgen.  Vriendelijk zijn naar wie je mee in conflict bent: probeer ook zijn lijden en onvermogen te zien.  Dit kan je gekwetst zijn milderen.

Mededogen (karuna) is zorgen voor het lijden, zowel van de ander als van jezelf.  Als een kind valt en zijn knie bezeert zal je als moeder dat kind bezorgd omarmen en troosten.   Waarom zou je dan op dezelfde manier niet voor jezelf zorgen (zelfmededogen)?  Zelfzorg is de voorwaarde om voor anderen te kunnen zorgen.

Gedeelde vreugde (mudita) lijkt gemakkelijk: samen plezier maken, je geluk delen.  Maar het houdt ook in blij te zijn voor de andere die geluk ontvangt, terwijl jij dat niet ontvangen hebt.

Gelijkmoedigheid (upekha) is het vermogen je niet te laten meesleuren door intense emoties.  Het wordt dikwijls verkeerd begrepen als onverschilligheid of ongevoeligheid.  Integendeel: het is de emotie volledig doorvoelen maar je er niet mee vereenzelvigen.  Je kan niet loslaten wat je niet eerst hebt toegelaten.   Je cultiveert gelijkmoedigheid door het ego los te laten (je bent niet je emotie, je voelt de emotie, die ook niet eeuwig zal duren tenzij je die cultiveert) en de drie andere hartkwaliteiten te cultiveren.

Hoe meer mensen de hartskwaliteiten in zichzelf cultiveren en vriendelijk zijn naar anderen, ook zij die we niet kennen of het moeilijk mee hebben, hoe beter de wereld zal worden.

In de hartchakra huist ook ons derde brein: het intuïtief weten.  In de moederliefde is deze intuïtie spontaan ontwikkeld: als moeder wéét je of je kind echt ziek is of niet, als moeder voel je hoe het met je kind is, soms vanop afstand.  Als moeder weet je vanuit je hart wat het beste is.  Laat je intuïtie toe zich te ontwikkelen.   Je intuïtie zal je nooit bedriegen.  Jij zal je intuïtie dikwijls bedriegen door ze te overrulen omdat je denkt beter te weten (het ego vanuit het hersenbrein van ik-ervaringen).

Hieronder enkele yoga en meditatie oefeningen die kunnen helpen om de navelchakra en de hartchakra te openen.

Om toegang te krijgen tot de uitgeschreven oefeningen, meld je aan bij de gratis nieuwsbrief van Abhyasa.  Daarmee ontvang je regelmatig een nieuwsbrief telkens een nieuwe post verschijnt, krijg je toegang tot yoga- en meditatieoefeningen en blijf je geïnformeerd over het aanbod van Abhyasa.