Bij een ongeziene gebeurtenis, zoals corona, blijkt dat ons automatisch reactiepatroon dikwijls niet goed werkt, wat zich dan kan uiten in bv. rebellie, grote angst of diepe eenzaamheid.
Het boek “Life sucks. Why?” met ondertitel “The Buddhist view on why we experience life as unsatisfactory” geeft uitleg over het achterliggende proces.
Het cognitief proces
De geest verwerkt wat we via de zintuigen binnenkrijgen (bv aankondiging van coronamaatregelen) in een aantal stappen. Eerst is er de onmiddellijke gevoelstoon (aangenaam, onaangenaam of neutraal). Daarna komt identificatie en plaatsing in wat we al meegemaakt hebben (gevaar? Wat dreigen we te verliezen?). Daaraan gekoppeld komt de mentale proliferatie van gedachten en emoties via associaties (het verhaal in ons hoofd dat ons meespoelt). Dit samenspel wordt onze beleving van wat oorspronkelijk binnenkwam.
Spontane neigingen maken reactiepatronen
Bij aangename dingen hebben we de neiging daaraan vast te houden (“mijn vrijheid”). Bij onaangename dingen hebben de stressreactie van vechten (bv. rebellie), bevriezen (bv. angst) of vluchten (bv. resulterend in eenzaamheid). Wat als neutraal binnenkomt negeren we.
Door herhaaldelijk op dezelfde manier te reageren ontstaan reactiepatronen, zoals een karrespoor en erosie uiteindelijk een diepe holle weg kunnen maken. Zo komen we vast te zitten in gedragspatronen die soms niet meer werken, al zeker niet bij ongeziene situaties. Daardoor ervaren we de pijn als zwaar lijden. Dit wordt nog versterkt door de karakteristieken die ons conditioneren: lijden (enkel nog de pijn zien), gevoel van permanentie (het lijkt maar te blijven duren) en het zelf (alles vanuit het ik-perspectief zien).
Van automatische reactie naar gekozen respons
We kunnen uit het karrespoor van ons automatisch reactiepatroon geraken door bewust te worden van dit proces terwijl het gebeurt. Dit biedt de kans om van automatische reactie naar gekozen respons te gaan hoe met het gebeuren om te gaan. Het cultiveren van de kwaliteiten van liefdevolle vriendelijkheid, gedeelde vreugde, mededogen en gelijkmoedigheid helpen om telkens de juiste keuze te maken in de gegeven omstandigheden.
Meer info?
Dit zijn de Boeddhistische bronnen van mindfulness, wat sommigen ook de Boeddhistische psychologie noemen.
Het boek biedt ook 28 praktische oefeningen die je op het dagelijks leven kan leggen en 8 geleide meditaties die je kan downloaden. Het boek is te verkrijgen op Amazon, als paperback of als kindle book.
Vind je dit artikel interessant? Graag delen met de sociale media knoppen.
Lees ook:
#mindfulness #boeddhisme #lijden #happiness #khandha